TAVUK ALTLIĞINDAN ELDE EDİLEN BİYOKÖMÜRÜN FARKLI AYÇİÇEĞİ (Helianthus annuus L.) ÇEŞİTLERİNDE BİTKİ GELİŞİMİNE ETKİLERİ


Creative Commons License

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYŞE PEHLİVAN

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Ali İrfan İlbaş

Eş Danışman: Ayşe Nuran Çil

Özet:

ÖZET

Bu çalışma, tavuk altlığından elde edilen biyokömürün farklı ayçiçeği çeşitlerinde önemli tarımsal özellikler ve verim üzerine etkisini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Tarla denemesi şeklinde yürütülen çalışma 2020 yılı ana ürün ayçiçeği yetişme döneminde Adana ilinde Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Deneme alanında gerçekleştirilmiştir.

Deneme ‘’Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme Desenine’’ göre üç tekerrürlü olarak 12 Mayıs 2020 tarihinde kurulmuştur. Denemede, yağlık olarak bölgede yaygın olarak ekilen LG5542 CL, MAY M96CL 02, P64LC108 ayçiçeği çeşitleri kullanılmıştır. Destekleyici materyal olarak tavuk altlığı biyokömürü kullanılmıştır. Denemede kullanılan tavuk altlığı biyokömürü Yeditepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü’nden temin edilmiştir. Tavuk altlığı biyokömürü üç farklı dozda (Kontrol, 500 kg/da, 1000 kg/da, 1500 kg/da) uygulanmıştır. Araştırmada ayçiçeği çeşitlerinde biyokömür uygulama dozuna göre çiçeklenme gün sayısının 45.0 - 49.0 gün, fizyolojik olum gün süresinin 113.7 - 120.0 gün, kendine döllenme oranının % 4.11 - 5, doğal bitki boyunun 118.1 - 140.3 cm, normal bitki boyunun 151.47 - 177.0 cm, sap kalınlığının 0.82 - 1.50 cm, tabla çapının 7.3 - 22.2 cm, bin tane ağırlığının 66.3 - 85.6 gr, tane veriminin 366.7 - 475.6 kg/da, iç oranının % 72.22 - 74.17, tohumdaki yağ oranının % 37.3 - 45.5, protein oranının % 8.0 - 18.2 ve yağ veriminin 136.7 - 208.1 kg/da arasında değiştiği belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, tohum verimi bakımından en yüksek ortalama değerlerin 475.6 kg/da - MAY M96CL 02 çeşidinin herhangi bir uygulamanın yapılmadığı kontrol parsellerinde elde edildiği belirlenmiştir. Tohumdaki yağ oranı bakımından en yüksek ortalama değerin % 41.5 ile P64LC108 çeşidinde 1500 kg/da tavuk altlığı biyokömürü uygulamasında tespit edilmiştir. Tohumun yağ verimi bakımından en yüksek ortalama

değeri 184.1 kg/da ile MAY M96CL 02 çeşidinin uygulamanın yapıldığı 1500 kg/da grubunda bulunmuştur. İncelenen karakterler bakımından hem çeşitler arasındaki farkların hem de tavuk altlığı biyokömürü uygulamaları arasındaki farkların genel olarak istatistiksel anlamda önemli bulunmaması veya yorumu güç tutarsızlıklar göstermesi nedeniyle, çalışmanın farklı uygulama zamanı ve dozu koşullarında en az iki yıllık bir deneme şeklinde sürdürülmesinin yararlı olacağı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Biyokömür, ayçiçeği, organik materyal, tavuk altlığı, tohum verim