Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hürmet Küçükkatırcı
Danışman: Neslihan Öner
Özet:
Bu araştırma, üniversite öğrencilerinde diyet inflamatuvar indeksi (Dİİ), sağlıklı yeme indeksi-2015 (SYİ2015), glisemik indeks (Gİ) ve glisemik yük (GY) ile uyku kalitesi ve antropometrik ölçümler arasındaki
ilişkiyi saptamak amacıyla planlanmıştır. Araştırma, 2019 yılının Şubat ile Haziran ayları arasında
Kapadokya Üniversitesi’nde öğrenim gören 18-25 yaş aralığındaki 124 erkek ve 376 kız olmak üzere
toplam 500 öğrenci ile yürütülmüştür. Araştırmada öğrencilerin sosyodemografik özellikleri,
antropometrik ölçümleri, uyku kaliteleri ve üç günlük besin tüketim kayıtları incelenmiştir. Üç günlük
besin tüketim kayıtlarından Dİİ, SYİ-2015, Gİ ve GY değerleri hesaplanmıştır. Uyku kalitesi “Pittsburgh
Uyku Kalitesi (PUKİ)” indeksi ile değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması
20.73 ± 1.43 yıldır. Beden kütle indeksi (BKİ) sınıflamasına göre öğrencilerin %68.8’i normal ağırlıkta
(18.5-24.9 kg/m2
), %16.8’i hafif şişman (25.0-29.9 kg/m2
) ve %6.4’ü şişman (≥30.0 kg/m2
) olarak
değerlendirilmiştir. Öğrencilerin Dİİ puanı çeyrekliklere bölünerek incelenmiştir. Diyet inflamatuvar
indeksi puanı en az “-9.67”, en çok “+10.41” olarak hesaplanmıştır. Diyet inflamatuvar indeksi puanının
ortalaması 2.51 ± 3.26’dır. Enerjinin karbonhidrat, doymuş ve çoklu doymamış yağ asitlerinden sağlanan
yüzdesi, kolesterol ve posa alımı ile vitaminlerden; A, C, E, D, tiamin, riboflavin, niasin, B6 ve folik asit,
minerallerden; demir (Fe), magnezyum (Mg) ve çinko (Zn) alımının çeyreklikler arasında anlamlı
farklılık gösterdiği belirlenmiştir (p<0.05). Diyet inflamatuvar indeksi ile SYİ-2015 puanı (r=-0.2135,
p<0.001) arasında ve Dİİ ile GY (r=-0.1887, p<0.001) arasında negatif yönlü, anlamlı ve zayıf bir
korelasyon saptanmıştır. Ancak, Dİİ ile Gİ arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişki bulunmamıştır
(p>0.05). Diyet inflamatuvar indeksi çeyrekliklerine göre bel çevresi, bel/kalça oranı ve bel/boy oranının
anlamlı olarak değiştiği saptanmıştır (p<0.05). Diyet inflamatuvar indeksi arttıkça; bel çevresi, bel/kalça
oranı ve bel/boy oranının anlamlı olarak arttığı saptanmıştır (p<0.001). Diyet inflamatuvar indeksi ile
PUKİ puanı arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır (p>0.05). Sonuç olarak; üniversite öğrencileri arasında
proinflamatuvar tipte beslenmenin yaygın olduğu, Dİİ ile SYİ-2015 ve GY arasında anlamlı ilişki olduğu
belirlenmiştir. Üniversite öğrencilerinin makro ve mikro besin öğesi gereksinimlerini yeterli düzeyde
karşılamalarının ve antiinflamatuvar tipte beslenmelerinin diyetin inflamatuvar yükünün azaltılmasına
katkıda bulunarak, öğrencilerin inflamasyon ve inflamasyon ile ilişkili hastalıklardan korunmasına destek
sağlayacağı düşünülmektedir.