SAKARYA HAVZASINA AİT ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN KONSANTRASYONUNUN L−MOMENTLER METODU İLE BÖLGESELLEŞTİRİLMESİ VE HARİTALANMASI


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Alev Demir

Danışman: Hatice Çıtakoğlu

Özet:

Bu tezde, suda yaşayan canlıların yaşamını devam ettirmesi için gerekli olan çözünmüş

oksijenin belirli bir tekerrür periyodunda değişimini belirlemek ve aynı zamanda bölgedeki

tüm istasyonların etkilerini göz önüne koymak amacıyla L–Momentler metodu ile

bölgeselleştirme çalışması yapılmıştır. Türkiye‟de Sakarya Havzası‟nda bulunan 20 adet

meteoroloji istasyonuna ait 1995–2014 yıllarını kapsayan verilerden ilkbahar aylarına ait

Çözünmüş Oksijen (ÇO) konsantrasyonu verileri kullanılmıştır. Tez kapsamında ilk olarak

Homojenlik Ölçütü (H1) istatistik sonuçlarına bakılarak çalışma alanı olan Sakarya

Havzasının yekpare olarak homojen olmadığı tespit edilmiştir (H1=18,01 >> 1,0). L–

Momentler metodunun uygulanabilmesi amacıyla havzanın topografik özellikleri göz önüne

alınarak Sakarya Havzası beş homojen bölgeye ayrılmıştır. Tezin ikinci aşamasında

L−Momentler metodu; Genelleştirilmiş Ekstrem Değerler (GEV), Genelleştirilmiş Lojistik

(GLO), Genelleştirilmiş Normal (GNO), Pearson Tip III (PE III ), Genelleştirilmiş Pareto

(GPA) ve Wakeby dağılımlarına ait parametreler tahmin edilmiştir. Dağılımlara ait

parametre değerleri kullanılarak her bir dağılım için belli süreli tekerrür periyotlarına

karşılık gelen istatistiki boyutsuz ÇO değerleri elde edilmiştir % 90 anlamlılık seviyesinde

ZDIST uygunluk testine göre 3. homojen bölgede GEV, PE III, GNO dağılımları uygun

çıkmıĢ olup diğer dört bölge için literatürdeki dağılımların uygun olmadığı tespit edilmiştir.

Bu nedenle, Sakarya Havzası için belli tekerrür periyoduna ait bölgesel ÇO konsantrasyonu

verilerinin tahmin edilmesinde Hosking tarafından önerilen Wakeby dağılımı kullanılmıştır.

Tezin son aĢamasında ise L−Momentler metodu ile tahmin edilen ÇO konsantrasyonu

verilerini görsel olarak ifade etmek amacıyla Coğrafi Bilgi Sistemlerinden faydalanarak ters

mesafe ağırlıklı enterpolasyon metodu (IDW) ile 50, 100, 200, 500 ve 1000 yıl tekerrürlü

tematik ÇO konsantrasyonu haritaları oluşturulmuştur.