Bulanık küme uzantıları ile çoklu kriter altında grupla karar verme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Endüstri Mühendisliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Münevver GÖRDEBİL

Danışman: Hülya Torun

Özet:

Karar verme insan hayatının önemli bir parçasıdır. Bu sebeple karar vermede faydalanılan bilgilerin doğru ve eksiksiz olması ve karar vericinin yargılarını tam olarak yansıtabilmesi gerekmektedir. Kesin yargıların yapılamadığı belirsizlik ve öznellik içeren durumlarda görüşleri karar verme sürecine dahil edebilmek için bulanık küme ve uzantılarından faydalanılabilir. Bu çalışmada; bulanık küme uzantıları ile çoklu kriter altında grupla karar verme problemi incelenmiştir. Bu bulanık küme uzantıları olan sezgisel bulanık küme, nötrosofik küme ve tasviri bulanık küme ile çoklu kriter altında grupla karar verme problemini çözmek için genişletilmiş TOPSIS ve VIKOR yöntemleri önerilmiştir. Çalışmada önerilen yöntemlerin gerçek verilerle uygulaması yapılmıştır. Bulanık küme ve uzantılarında kesikli/sürekli ayrımı dikkate alınmıştır. Uygulamada kullanılan veriler Erciyes Üniversitesi kampüsünde yer alan 9 kafe/ restoran için 7 kriterde yapılan anketten elde edilmiştir. Katılımcılardan haftada kaç gün kafe/ restorana gittiği bilgisi alınarak 3 farklı tipte karar verici profili oluşturulmuştur. Gerçek verilerle yapılan çalışmanın sonucunda elde edilen toplam 16 sıra incelendiğinde alternatiflerin önem sıralamalarında farklılıklar gözlenmiştir. Bulgular karar verme sürecinde kullanılan farklı (kesikli/ sürekli) bulanık küme uzantılarının farklı belirsizlik düzeylerini dikkate almasından dolayı farklı sıralamalara neden olduğunu; kararsız veya fikri/bilgisi olmayanların değerlendirmelerini karar problemlerine dahil edebilmek için bulanık küme uzantılarını kullanmanın gerekliliğini göstermiştir.