Çok kriterli karar verme yöntemleriyle en iyi tasarımın seçilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NURİ YURTGÜLÜ

Danışman: Ercan Şenyiğit

Özet:

Mühendislik tasarımı, günümüzde oldukça rekabetçi olduğundan kalite oldukça önemli hale gelmiştir. Kaliteli mal ve hizmet üretemeyenler zaman içinde etkinliklerini kaybetmektedirler. Bunu önlemek için sağlam tasarım üzerine odaklanmak gerekmektedir. Tasarımda beklenmeyen sapmalar, süreçlerdeki değişkenliklerden kaynaklanmaktadır. Sağlam tasarımın amacı bu tarz durumları engellemektir. Böylece ürünün güvenirliği ve kalitesi arttırılabilir. Bu tez çalışmasında, sağlam tasarım ilkesini çok kriterli karar verme alanına entegre edecek bir yöntem üzerine odaklanılmıştır. Literatürde var olan Çok Amaçlı Performans Analizi (MOPA) yöntemi, değiştirilmiş ağırlık konsepti ile kriter ağırlıklarının belirlenmesinde kullanılan uzman görüşlerindeki bilgi değişkenliğini azaltarak kriter ağırlıklarının bilgi kalitesini arttırmaktadır. Böylece daha kaliteli ve sağlam kriter ağırlıklarına sahip olunmaktadır. Bu da kriter ağırlıklarını kullanarak en iyi alternatifin belirlenmesinde daha tutarlı sonuçlara götürmektedir. Ayrıca bu tez çalışmasında, MOPA yönteminde yapılan değişiklik ile değişkenliğin daha da azaltıldığı Değiştirilmiş Çok Amaçlı Performans Analizi (D-ÇAPA) yöntemi ilk kez sunulmuştur. Böylece değişkenlik azaltılarak daha kaliteli sonuçlar elde edilmiştir. Çok kriterli karar verme yöntemlerinde veri kalitesi kavramına vurgu yapılmıştır. Bu kapsamda savunma sanayisinde kuplör merkezleme pimi, tank zırhı tasarımı ve tank palet tasarımı olmak üzere üç örnek uygulama gösterilmiştir. Her iki karar verme yönteminin sonuçlar üzerindeki etkileri, değişim katsayısı ve aralık katsayısı yöntemleri ile karşılaştırılmıştır.