MÜTAREKE İSTANBUL’UNDA MİZAH GAZETESİ “ALAY” VE POLİTİK TAVRI

ZORLU Y.

E-Journal of New World Sciences Academy, cilt.10, sa.1, ss.15-36, 2015 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 10 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2015
  • Dergi Adı: E-Journal of New World Sciences Academy
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Other Indexes
  • Sayfa Sayıları: ss.15-36
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Alay gazetesi; işgal koşullarında İstanbul’da Aka Gündüz ve 

Ercüment Ekrem tarafından Milli Mücadele’ye destek amacıyla (10 Ocak–

27 Mart 1920) çıkarılmıştır. Alay, Milli Mücadele’yi örgütlemek için 

Anadolu’ya geçen Mustafa Kemal’in liderliğini pekiştirici karikatürler 

yayınlamış, bağımsızlık savaşının halkın işgal karşısında karşıt 

kamplara bölünmekten kaçınmasıyla mümkün olabileceği uyarısını 

yapmıştır. Ancak, gazetenin Milli Mücadele’ye desteği daha çok; 

mandacılığı savunan Ali Kemal, Refik Halit, Refi Cevat gibi dönemin 

etkin gazeteci ve yazarları ile Ferit Paşa gibi politikacıların 

bağımsızlık savaşı aleyhinde kamuoyu oluşturma gayretlerini 

engellemeye çalışmak şeklinde olmuştur. Bu amaçla Alay; doğasını 

hicvin, alaya almanın, eleştirinin ve güldürürken bile düşündürmenin 

oluşturduğu mizahı ve karikatür sanatını bir araç olarak kullanmış, 

Milli Mücadele muhaliflerini hicvetmiş, halk nazarında 

gülünçleştirmiştir. Özellikle, basında Anadolu Hareketi’ne muhalif 

koronun başını çeken Ali Kemal’i hedef almış ve “Ermenilikle” 

özdeşleştirerek ötekileştirici bir yayın politikası izlemiştir. 

Araştırmada Mütareke İstanbul’unun sosyo-ekonomik sorunlarını da mizah 

yoluyla gündemine taşıyan Alay’ın kimlik bilgileri, kadrosu ve politik 

tavrı incelenmektedir.

A newspaper published by Aka Gündüz and Ercüment Ekrem in 

Istanbul (10 January to 27 March 1920)Alay, published cartoons to

support the leadership of Mustafa Kemal and warned people that the war 

of independence would only be successful without being divided into 

factions and opposing camps. Meanwhile, the Newspaper struggled 

against some eminent journalists and writers of the time such as Ali 

Kemal, Refik Halit, Refi Cevat who supported a mandatory system and 

politicians like Ferit Pasha, who were against the National Struggle. 

Alay used humour and caricatures with a satiric language to criticize 

and discredit the opponents of the National Struggle. The Paper 

especially targeted Ali Kemal, who was the leader of those who opposed 

to the Anatolian movement by implying his Armenian origin with an 

editorial policy of alienation. This study deals with the political 

attitude and journalists working for the Newspaper, Alay, which also 

focused on the socio-economic problems of Istanbul during the 

armistice process through humour.